Donna Haraway

In 1988 schreef Donna Haraway het bekende artikel genaamd Situated Knowledges: The Science Question in Feminism and the Privilege of Partial Perspective. Zoals je al in de module antropologie hebt kunnen lezen, introduceerde de feministische Haraway in dit artikel het concept situated knowledge. Dat is het idee dat kennis afhankelijk is van de situatie, namelijk de positie die de onderzoekers innemen in de samenleving en de bril waarmee ze naar de wereld kijken (Haraway, 1988).

***foto Haraway***

In het desbetreffende artikel gebruikt Haraway de metafoor van het zicht om het concept situated knowledges uit te leggen. Haraway stelt dat het idee van een oneindig zicht een illusie is (Haraway 1988: 579). We zien altijd maar een gedeelte en het deel dat we zien, wordt volgens Haraway beïnvloed door de positie die we innemen in de samenleving:

‘Vision is always a question of the power to see- and perhaps of the violence implicit in our visualizing practices. With whose blood were my eyes crafted? These points also apply to testimony from the position of ‘’oneselff’’.’ (Haraway 1988: 583).

In andere woorden: onze visie is een kwestie van macht en machtsrelaties. Om dat te begrijpen, is het belangrijk om jezelf af te vragen hoe we zien, waardoor onze visie beperkt wordt, wie vanuit meerdere perspectieven kan bekijken en wie te maken krijgt met een blinde vlekken (Haraway 1988: 585). Zo wordt er binnen maatschappijwetenschappen wel eens gesproken over het gat tussen burgers en de politiek. Een groot deel van de Nederlandse politici is hoogopgeleid en de vraag is in hoeverre het beleid dat zij maken de gehele samenleving dient of dat zij beperkt worden door hun ‘hoogopgeleide bubbel’ of gedeeltelijke visie. 

Haraway probeert hiermee uit te leggen is dat ons lichaam en onze visie gesitueerd is binnen de samenleving, wat ervoor zorgt dat we altijd maar een beperkt gedeelte kunnen waarnemen. De kennis die onderzoekers genereren wordt daarom ook beïnvloed door hun referentiekader en hun positie in de samenleving. Kennis is dus gesitueerd en beperkt en dus nooit volledig objectief. Een manier om zoveel mogelijk eer te doen aan de werkelijkheid is door als onderzoeker te reflecteren op je positionaliteit. Want, zoals Haraway in het artikel schrijft: ‘Positioning implies responsibility for our enabling practices’ (Haraway 1988: 584).

Bron: Haraway, D. (1988) Situated Knowledges: The Science Question in Feminism and the Privilege of Partial Perspective. Feminist Studies, 14(3), 575-599.

terug naar Hoofdstuk 2