§9.1 De Urgenda-zaak

Maak jij je weleens zorgen over het klimaat? Dan ben je niet de enige. Zo zetten onder andere de Klimaatcoalitie en Extinction Rebellion zich in voor een beter klimaat. Dit doen ze onder andere door het organiseren van protestacties, het uitoefenen van druk op beleidsmakers en het mobiliseren van een breed publiek voor een klimaatvriendelijke toekomst.

Een andere manier om je in te zetten voor een beter klimaat is om naar de rechter te stappen. In 2013 spande de NGO Urgenda samen met zo’n 900 burgers een rechtszaak aan tegen de Nederlandse Staat. Ze stelden dat de Staat het klimaatprobleem erkent, maar te weinig doet om gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. 

In 1992 spraken verschillende landen, waaronder Nederland, in het klimaatverdrag van de Verenigde naties af dat er in 2020 25 tot 40% minder uitstoot van broeikasgassen moest zijn. Maar sindsdien is de uitstoot wereldwijd alleen maar toegenomen. Ook spraken bijna alle landen in 2015 in het Akkoord van Parijs af dat de temperatuurstijging op aarde zoveel mogelijk beperkt zou moeten worden tot 1,5 graad ten opzichte van 1850. De eisers stelden dat de staat daarvoor te weinig zou doen en spanden in 2013 een zaak aan. 

In 2015 gaf de Rechtbank van Den Haag Urgenda gelijk. Maar de Nederlandse staat ging in Hoger Beroep. Vervolgens gaf het Hof in Den Haag Urgenda ook gelijk. Daaropvolgend is de Staat in cassatie gegaan. In 2019 kwam de Hoge Raad met de uitspraak dat het vonnis in stand gehouden moest worden. Het cassatieberoep van de Nederlandse Staat werd verworpen, wat betekende dat de Staat in het jaar 2020 25% minder broeikasgassen moet uitstoten dan in 1990. 

Hier zie je de een korte video over de Urgenda-zaak en de uitspraak van de Hoge Raad:

Rechtszaken aanspannen vanwege het klimaat gebeurt de laatste tijd vaker. Zo spande de Milieudefensie een rechtszaak aan tegen de multinational Shell. De rechter besloot dat Shell zijn CO2-uitstoot in 2030 met 45% moet hebben verminderd. 
In 2021 maakten Anoek Nuyens en Rebekka de Wit de theatervoorstelling ‘De zaak Shell’. In deze voorstelling krijgen alle belanghebbenden van de zaak Shell een stem: Shell zelf, de consument, de burger, de overheid en toekomstige generaties. Het stuk stelt de vraag wie er verantwoordelijk zou moeten nemen voor de klimaatverandering. Bekijk ‘m hier: De zaak Shell.