§9.1 Impactvolle gebeurtenissen

Sommige gebeurtenissen hebben zoveel invloed op de samenleving, dat er een retoriek ontstaat van ‘dit nooit weer’. Heb jij bijvoorbeeld wel eens gehoord van de vuurwerkramp in Enschede of de bulgarenfraude? Het zijn voorbeelden van gebeurtenissen omtrent veiligheid die zoveel impact hebben gehad, dat ze hebben geleid tot een nieuw beleid. 

Op 13 mei 2000 ontstond er brand in een loods van S.E. Fireworks in Enschede. De loods was een opslagplek voor vuurwerk dat uit China werd geïmporteerd en gebruikt werd bij evenementen. Er ontstond een grote explosie, waarbij 23 mensen om het leven kwamen, ongeveer 950 mensen gewond raakten en zo’n 200 woningen verwoest werden: 

De explosie had niet alleen een grote impact op de omwonenden en de nabestaanden. Ook binnen de politiek was er een flinke nasleep. Uiteindelijk leidde de ramp tot een onderzoek naar de wet- en regelgeving op het gebied van vuurwerk en andere explosieve stoffen en tot nieuwe regels op dit gebied. Volgens sommige media was de ramp dan ook te wijden aan de gebrekkige regelgeving.

Een ander, wat lastiger, voorbeeld is de zogenaamde ‘Bulgarenfraude’. In 2013 kwam er aan het licht dat Bulgaarse bendes het Nederlandse toeslagensysteem misbruikten. Leden van de bendes kwamen naar Nederland, schreven zich in en vroegen vervolgens verschillende toeslagen en uitkeringen aan. Wanneer de Belastingdienst dat in de gaten had, waren de fraudeurs allang weer terug in Bulgarije. 

Dit leidde uiteindelijk tot een scherpere fraudeaanpak bij de Belastingdienst. Er wordt een speciaal team aangesteld die belastingfraudeurs moet opsporen. Maar uiteindelijk heeft dit ook negatieve gevolgen. In dit filmpje wordt haarfijn uitgelegd hoe de Bulgarenfraude uiteindelijk tot de Toeslagenaffaire heeft kunnen leiden: 

Last but not least: de overlast in- en rondom asielzoekerscentra (azc’s), waar het afgelopen decennia veel over te doen is geweest. Er waren er asielzoekers die veel overlast gaven in- en rondom asielzoekerscentra. Denk daarbij aan inbraken, bedreigingen en geweld. De politiek besloot daarom om in te grijpen. Eind 2017 werden er twee speciale azc’s geopend met extra begeleiding en toezicht. Deze werden in de volksmond ook wel ‘aso-azc’s’ genoemd. Maar dat bleek niet genoeg, want in 2019 werd er in de Tweede Kamer een debat gehouden over de aanscherping van maatregelen tegen overlastgevende asielzoekers:

Bij al deze voorbeelden van politieke afwegingen is sprake van het veiligheidsdilemma. We willen enerzijds zoveel mogelijk vrijheid en anderzijds zoveel mogelijk veiligheid. Maar vrijheid gaat vaak ten koste van veiligheid, en andersom gaat veiligheid vaak ten koste van veiligheid.