§ 4.1 Gewapende neutraliteit

Wat wordt bedoeld met ‘gewapende neutraliteit’?
Het klinkt tegenstrijdig; neutraal zijn én gewapend. Niet deelnemen aan gewapende conflicten en toch beschikken over een krijgsmacht. Een goed voorbeeld hiervan is Zweden. Vanaf 1814 hield het zich afzijdig van gewapende conflicten maar bouwde wel aan een eigen wapenindustrie. Het wist tijdens beide wereldoorlogen en de Koude Oorlog neutraal te blijven, al is dit wel betwist. (Was het ‘laf’, inconsequent of puur noodzakelijk?) Het aanvragen van het NAVO-lidmaatschap eind 2022 betekent een breuk van ruim twee eeuwen van gewapende neutraliteit.
Ook Nederland kende een lange geschiedenis van neutraliteit totdat de Duitse inval in mei 1940 hieraan een einde maakte. Dit kwam voor de Nederlandse regering niet als een volslagen verrassing (het beschikte over inlichtingen) maar het ontbrak aan daadkracht en militaire middelen om de overmacht te weerstaan.

Over de verschillende vormen van neutraliteit:
Neutraliteit lijkt een eenduidig begrip te zijn: je bent geen partij in een gewapend conflict. Toch zijn er allerlei gradaties in afzijdigheid te onderkennen, zie hier.

terug naar Hoofdstuk 4