§9.1 Inleiding
Tunnelvisie treedt op als iemand geneigd is op nog maar 1 ding te focussen in een onderzoek. Alle aanwijzingen worden dan nog maar vanuit een enkele hypothese bekeken en de kans bestaat dat daardoor dingen over het hoofd worden gezien.
Ken je het populaire televisieprogramma Wie is de Mol? Tunnelvisie treedt wel eens op bij de kandidaten in hun zoektocht naar de verrader. Als zij eenmaal in hun hoofd hebben dat Jurre de mol is, dan lijken al zijn acties verdacht.
Ook in de rechtspraak treedt wel eens tunnelvisie op in het zoeken naar de dader. Lees bijvoorbeeld hier eens verder over tunnelvisie in de rechtspraak, waar het ook wel rechterlijke dwaling wordt genoemd.
De dynamiek in een groep heeft uitwerking op de resultaten. Zo kan een enkele leerling in de les heel druk zijn en daar de andere leerlingen mee ‘aansteken’. Dit groepsproces zorgt ervoor dat de hele klas niet meer geconcentreerd aan het werk is. Anderzijds kan het ook zijn dat de klas elkaar inspireert bij een goede brainstormsessie, waardoor iedereen ambitieus aan de gang gaat.
Paradigma’s komen in elke soort wetenschap voor. Een paradigma is een ‘wetenschappelijke bril’ waarmee een wetenschappers bepaalde verschijnselen op een manier kunnen verklaren. Zo heerste een tijd het falsificatie paradigma van Popper. Zintuiglijke ervaringen waren in dit paradigma overtuigend bewijs. Bijvoorbeeld, om aan te tonen dat alle zwanen wit zijn, hoeft de wetenschapper niet op zoek te gaan naar witte zwanen, maar moet de wetenschapper aantonen dat hij of zij geen andere kleur zwaan heeft gezien. Later werd dit paradigma verwisselt toen wetenschappers niet meer overtuigd waren van slechts zintuiglijke ervaring.
Future Affairs – Hoe kwantumfysica ons wereldbeeld op zijn kop zet