§12.5 Ontwikkelingen machtsverhoudingen staten

Op internet zijn er heel veel interessante stukken geschreven over de invloed van China. Hieronder staan een paar linkjes waar je meer kan lezen over China en de wereld.

In het lesboek heb je kunnen lezen dat plicht, gemeenschapszin en vroomheid in traditionele culturen meer gewaardeerd worden dan in de amusements- en consumentencultuur van de moderniteit. Hoewel je misschien zou denken dat we leven in een wereld van moderniteit, zijn er ook plekken waar mensen er meer traditionele levenswijzen op na houden.

Op de wereld zijn nog tal van inheemse volken die leven in een traditionele cultuur. Bijvoorbeeld de Kaliya’s in Suriname. Tradities die de mensen in deze stam hebben, zijn onder andere jagen voor hun eigen voedselvoorziening en verhalen vertellen rondom het kampvuur. Alles in de natuur heeft voor hen een ziel. We kunnen er nog wat van leren, omdat ze veel meer omkijken naar elkaar en naar het milieu. Deze stam wordt niet erkent door de overheid en de mensen hebben daarom geen rechten. Meer weten over de stam en hoeveel meer stammen er in Suriname leven? Lees dit opiniestuk.

Ook in Brazilië leven naar schatting nog zo’n 70 inheemse stammen met oude tradities. Zij hebben geen contact met de buitenwereld. Deze mensen schieten nog met pijl en boog (op vliegtuigen die voorbij komen vliegen) en eten schildpaddenvlees. Lees hier meer over deze stam.  Dit filmpje gaat over een geïsoleerde man die als enige over is gebleven van een stam nadat de rest is uitgemoord.

Met het neoliberalisme wordt een Angelsaksische manier van denken bedoeld, die in de jaren 80 door Margaret Thatcher en Ronald Reagan is geïntroduceerd. Wat er precies met neoliberalisme wordt bedoeld, blijft een beetje onduidelijk. In Nederland wordt het meestal gezien als ‘meer markt, minder overheid’. Maar, er is een verschil met puur liberaal denken. Neoliberalisme zien de overheid als een manier waarop het vrije marktdenken verzekerd kan worden. Dus geen afwezige overheid! Een heel uitgebreid stuk over het begrip vind je hier!

Mcdonaldisering werd voor het eerst gebruikt door de Amerikaanse socioloog George Ritzer (1940) in The McDonaldization of society (1993). Het verwijst naar de toename van standaardisering van productie- en distributieprocessen en rationalisering van de samenleving.

Dit betekent dat alles in onze samenleving steeds meer gericht is op efficiëntie, voorspelbaarheid, berekenbaarheid en beheersbaarheid. Hij illustreert ieder kenmerk aan de hand van McDonald’s.

In extreme vorm passen deze uitspraken bij sociaal darwinisme. Dit was een stroming in de sociale wetenschappen aan het einde van de 19e eeuw, die begrippen uit de evolutiebiologie toepaste op de sociale omgeving. Deze term wordt gebruikt voor ideeën die stellen dat het idee van survival of the fittest moet worden toegepast op mensen, omdat sommige rassen ‘zwakker’ zouden zijn dan andere. Hiervoor gebruiken of misbruiken sociaal-darwinisten de evolutietheorie. Uit wetenschappelijk onderzoek is tegenwoordig bekend dat het uitgangspunt van het sociaal-darwinisme niet klopt. Daarom is het sociaal-darwinisme een pseudowetenschap (geen echte wetenschap). 

Eind 19e eeuw “ontdekte” David Livingstone stammen in Afrika. Op deze stammen werd in het ‘moderne en ontwikkelde’ Europa ook het sociaal-darwinisme toegepast.  

Ze vonden in Afrika maar primitief en zichzelf zagen ze als de ontwikkelde en beschaafde Europeanen.. Het sociaal darwinisme is zo gebruikt om de massamoord in de koloniën in de tijd van het moderne imperialisme (1870-1914) te rechtvaardigen. Ook is het de hoeksteen van het Duitse fascisme onder Adolf Hitler geworden (de Holocaust).

Deze theorie is een extreme uiting van evolutionistische theorieën.

Meer zien en weten?