§11.4 Pragmatisme
Het pragmatisme is een manier van politiek bedrijven zonder duidelijke ideologie. Er zijn geen vastgelegde standpunten of ideeën over de ideale samenleving. Het pragmatisme is van oorsprong een filosofische stroming die begon in de Verenigde Staten. Volgens pragmatisten zijn praktijk en theorie onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een theorie of opvatting is waar of klopt, wanneer het in de praktijk zo blijkt te zijn. Er is geen sprake van één waarheid die vooraf vaststaat. De stroming, begonnen in 1870, ontwikkelde zich in de 20e eeuw en beïnvloedde veel onderwerpen, bijvoorbeeld de politiek, de overheid en onderzoeksmethoden.
Pragmatisten kijken dus naar de praktische gevolgen van een besluit. Wat gebeurt er als we dit doen? Critici van het pragmatisme zeggen daarbij wel eens dat pragmatische politici te weinig waarde hechten aan morele waarden. Ze zouden effectiviteit, de uitwerking in de praktijk belangrijker vinden dan morele standaarden.
Als tegenhanger van het pragmatisme wordt vaak het idealisme genoemd. Zoals de naam al verklapt, heeft deze stroming juist wel een beeld van haar idealen. Deze twee stromingen werden beiden aangehaald bij het debat over de recente vluchtelingenstroom. De oud-directeur Europa van Amnesty International, een mensenrechtenorganisatie, sprak hierover in oktober 2018. Volgens hem moet er een meer pragmatische aanpak komen voor migratie en moeten organisaties hun moreel soms wat loslaten. Je kunt het debat wat hij hierover voerde hier terugluisteren.
Niet iedereen is het eens met het projecteren van pragmatisme en idealisme als tegenpolen. GroenLinks houdt zich hiermee bezig en het wetenschappelijke bureau van de partij schreef er een artikel over. Vanuit het idealisme gezien zou een politieke partij niet moeten willen samenwerken met andere partijen, omdat haar eigen idealen dan niet volledig nagestreefd worden. Echter, zoals je in het lesboek in §11.4 al kon lezen, zijn politieke partijen regelmatig in een situatie waarin ze kiezen om pragmatisch te handelen om zo toch een deel van hun idealen te bereiken.