§14.3 Religie in Nederland
Religie is iets anders dan levensbeschouwing. Volgens van Dale betekent religie ‘geloofsleer, godsdienst’; de definitie van levensbeschouwing is: ‘iemands beoordeling en opvatting van het bestaan’. Een religie is een levensbeschouwing, maar een levensbeschouwing is niet altijd religieus. Het onderscheid zit hem in de verbinding tussen de mens en iets ‘hogers’, zoals een god of goden. Dat is niet bij iedere levensbeschouwing het geval.
Zoals je in het lesboek al hebt kunnen lezen zorgde religie vroeger voor binding. Denk aan de verzuilde samenleving uit het einde van de 19e en begin van de 20e eeuw. In Nederland waren er toen 4 zuilen, groepen die sterk van elkaar gescheiden leefden: de protestanten, de katholieken, de socialisten en de liberalen. Enerzijds zorgde religie dus voor binding, binnen de zuilen, maar anderzijds ook voor tegenstellingen tussen de zuilen. Iedere zuil had zijn eigen politieke partij, school, omroep, krant, vakbond et cetera.
De rol van religie is lange tijd groot geweest in Nederland. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is het aantal Nederlanders dat zichzelf religieus noemt de laatste jaren sterk gedaald. In 2012 was dit nog 54% en in 2017 49%. Een van die religies die een kleinere rol krijgt in de Nederlandse samenleving, is het christendom. Volgens het rapport ‘Christenen in Nederland‘ van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is deze ontwikkeling zichtbaar in verschillende opzichten. De afgelopen decennia gaan er minder mensen naar de kerk, minder kinderen worden christelijk opgevoed, en minder mensen rekenen zich tot een kerk.
Wat betreft de islam, naast het christendom de grootste godsdienstige stroming wereldwijd, daalt het aantal Turks Nederlandse moslims. Het aantal Marokkaans Nederlandse moslims bleef in deze periode (2006-2015) wel gelijk. Onder moslims in Nederland is een scheiding te zien tussen seculiere moslims, voor wie het geloof weinig betekenis heeft, en moslims die het geloof in meer of mindere mate wel praktiseren. Meer hierover kun je lezen in het rapport ‘De religieuze beleving van moslims in Nederland‘ van het SCP.
Deze dalende invloed van religie in Nederland is echter een uitzondering vergeleken met de rest van de wereld. Het SCP schrijft in het rapport ‘Christenen in Nederland‘ dat door het Pew Research Center geschat wordt dat wereldwijd het aantal gelovigen van het christendom zal groeien met 0,6% en van de islam met niet minder dan 7% tot 2060. Het aantal christenen daalt dus in Europa, maar in Afrika en Azië wordt verwacht dat het sterk zal groeien. Wereldwijd gezien is er in Europa dus een andere ontwikkeling gaande dan in andere delen van de wereld. Wat betreft Nederland kan geconcludeerd worden dat er relatief veel buitenkerkelijken zijn en dat we vergeleken met andere Europese landen qua aantal gelovigen onder de middenmoot zitten.
Niet iedereen is op de hoogte van deze ontwikkelingen met betrekking tot religies in de rest van de wereld. Zo merkte een hoogleraar van de Vrije Universiteit in Amsterdam op dat journalisten lang niet altijd op de hoogte zijn van religieuze feiten en ontwikkelingen. Daarom ontwikkelde hij samen met een andere hoogleraar een cursus voor journalisten, genaamd ‘Religie voor dummies’. De 22 journalisten die mee deden leerden over het verschil tussen een nikab, hidjab en een chador, waar de biblebelt ligt, het verschil tussen een priester en dominee en nog meer. Ben jij nu ook benieuwd naar deze verschillen en feiten? In dit artikel van de NOS kun je het verschil tussen nikab, hidjab en chador zien, hier vind je meer over de biblebelt, en een priester is de voorganger in een rooms-katholieke kerk terwijl een voorganger in de protestantse kerk een dominee wordt genoemd.