§16.1 Srebrenica
In opdracht 4 gaat het over Srebrenica. In Srebrenica vond grootste genocide plaats sinds de Tweede Wereldoorlog. Juist terwijl Nederland de taak had om deze mensen te beschermen. Er ging iets helemaal mis. Op deze pagina vind je achtergrondinformatie en beeldmateriaal wat je kunt gebruiken bij het maken van deze opdracht.
De aanleiding is de burgeroorlog in Joegoslavië, wat we nu kennen als de landen Slovenië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina, Servië, Montenegro en Macedonië. Dat was ook de reden van de burgeroorlog: de mensen in Joegoslavië voelden niet de onderlinge saamhorigheid die men doorgaans heeft in één land. De nationaliteiten en daarmee ook de identiteiten van de burgers verschilden erg van elkaar. De identiteiten van de groepen onderling verschilden zelfs zo erg dat er een machtsstrijd ontstond over welke nationaliteit overheerste in het land. Bestaande (politieke) instituties werden opgeheven en het werd een oorlog. De sociale cohesie in Joegoslavië was ver te zoeken.
Srebrenica ligt in het oosten van Bosnië en Herzegovina vlakbij de grens met Servië, een gevaarlijke plek dus. Srebrenica was al lange tijd een belangrijke stad, ‘Srebre’ betekent zilver. Er werd heftig gevochten in de omgeving van de stad en daarom besloot de VN in 1993 om het te bewaken en er een veilig gebied van te maken: ze startte een vredesmissie. Veel landen van de Verenigde Naties wilden geen militairen sturen om Srebrenica te bewaken, maar Nederland wel. En dus trokken Nederlandse militairen in 1994 naar Bosnië en Herzegovina om Srebrenica te bewaken. Maar de Nederlandse soldaten, onder de naam Dutchbat, waren niet goed voorbereid op de cultuur van het land en de burgerslachtoffers die er vielen.
In 1995 blokkeerden de Serviërs de toevoerroutes en dus kwam er amper voedsel meer in Srebrenica. Bosnisch-Servische troepen schoten raketten over het kamp onder leiding van de Servische generaal Mladic. De soldaten moesten snel hun observatieposten verlaten want ze werden achter elkaar veroverd door Mladic. De Dutchbat vroeg aan de VN of er straaljagers kunnen komen om te helpen, maar dit werd eerst drie keer geweigerd. Toen ze uiteindelijk toch kwamen, was het eigenlijk al te laat. Het ‘veilige’ gebied Srebrenica was totaal onveilig geworden en de inwoners vluchtten weg.
Generaal Mladic eiste dat mannen die gevlucht waren in de Nederlandse kazerne eerst ondervraagd werden voordat ze naar een veilige stad in het noorden gingen. Dit gebeurde en alle mannen en jongens werden vermoord en in massagraven gelegd. In totaal zijn er achtduizend slachtoffers van deze genocide. De Nederlandse soldaten hadden dit nog helemaal niet door en proostten ondertussen met een biertje op hun overleving. De wereld verbaasde zich over dit enorme contrast.
Wie hier schuld heeft, is lastig te beoordelen. Veel oorlogsmisdadigers zoals generaal Mladic zijn berecht. Maar het Nederlandse leger, de Nederlandse regering en de Verenigde Naties worden nog altijd bekritiseerd. Wil je meer weten over dit drama? Hier kun je meer beeldmateriaal vinden over wat er gebeurde in Srebrenica. Ook de NOS maakte een filmpje om uit te leggen wat er is gebeurd, wat je hieronder kunt bekijken.