§8.3 Theodor Adorno

Waar Durkheim sociale cohesie als uitgangspunt had, ziet Theodor Adorno vooral een gebrek aan sociale cohesie. De Duitse socioloog en filosoof verhuisde naar de Verenigde Staten en verbaasde zich daar onder andere over de commerciële cultuur en het koopgedrag van mensen. Zoals in het boek (§8.3) ook al beschreven wordt, was Adorno kritisch op de cultuurindustrie. Hij was ook muziekcriticus en werd gevreesd om zijn oordelen. Als componist maakte hij zelf ook muziek.

Zijn kritiek schreef Adorno onder andere op in zijn werk ‘Minima moralia‘ (1951). Hij constateerde dat men struikelde over de cultuurindustrie en dat mensen niet meer zelf nadenken. Veel en vaak werden producten volgens Adorno blindelings geconsumeerd. Tegenwoordig refereren mensen naar deze uitspraak van Adorno en voegen daaraan toe dat het met de komst van tablets en smartphones niet minder is geworden. De socioloog vond dat televisieshows nep waren, de vrolijkheid was verplicht en niet echt. Adorno stelde dat de mens geleefd wordt.

Het meest bekende werk van Adorno is ‘Dialektik der Aufklärung‘, wat hij in 1947 samen met de socioloog Max Horkheimer schreef. Ze schrijven daarin dat het nazisme een ‘logische catastrofe’ is. Doordat we denken dat we de natuur kunnen beheersen,  gaan we mensen zien als ‘dingen’ die we uit de weg kunnen ruimen of manipuleren. De cultuurindustrie krijgt veel kritiek, omdat ze doet alsof ze mensen onschuldig vermaakt. Dit sloeg aan bij studenten en Adorno werd populair in de jaren ’70, wat hij zelf niet meemaakte omdat hij in 1969 overleden was.

terug naar hoofdstuk 8naar de rol van familie in verschillende samenlevingen (§8.3)