Tips vwo eerste druk
Op deze pagina vindt u lestips bij de verschillende hoofdstukken van de eerste druk. Deze blijft beschikbaar tot en met het eindexamen van 2023, maar wordt niet verder bijgewerkt.
Maakt u gebruik van de nieuwe tweede druk? Dan kunt u op deze pagina de bijbehorende lestips vinden.
Klik op het gewenste hoofdstuk om direct naar de lestips te gaan. Bent u opzoek naar planningen? Dan kunt u deze hier vinden.
Hoofdstuk 1
Lestips
- Een oefen Quizlet, waarin kennis uit hoofdstuk 1 (havo en vwo) getest wordt. Gemaakt door Gertruud Kruse van het Martinus College.
- Wilt u interactieve presentaties gebruiken in de klas? Maak dan gratis gebruik van onze LessonUps! Nu ook voor vwo hoofdstuk 1.
Op dit YouTube kanaal van Esther Wisse staan verschillende filmpjes die de theorie van maatschappijwetenschappen uitleggen. Dit filmpje gaat over de kernconcepten identiteit en socialisatie en behandelt ook acculturatie en enculturatie.
Hoofdstuk 2
Lestips
- Tim Immerzeel heeft bij H1+2 een opdracht ontwikkeld waarbij leerlingen leren in de schoenen te staan van een adviseur bij een onderzoeksbureau.
- Nadia Khawalid van Davinci Leiden heeft een overzicht gemaakt van de kennis en vaardigheden die leerlingen moeten hebben om toetsen te maken, bij hoofdstuk 2 en 3.
- Rachel Stoffelsen heeft enkele leuke en nuttige Kahoots gemaakt: Hoofdstuk 2 (havo/vwo).
- Wilt u interactieve presentaties gebruiken in de klas? Maak dan gratis gebruik van onze LessonUps! Nu ook voor vwo hoofdstuk 2.
Hoofdstuk 3
Lestips
- Wilt u interactieve presentaties gebruiken in de klas? Maak dan gratis gebruik van onze LessonUps! Nu ook voor vwo hoofdstuk 3.
- Collega Maarten van Heijningen geeft enkele kijktips die passen bij hoofdstuk 1 t/m 4 havo. Ook nuttig bij H.1-5 vwo. Ieder filmpje is voorzien van een korte toelichting.
- Josje van Hees maakte begrippenkaartjes bij hoofdstuk 1 t/m 3, waarmee je bijvoorbeeld 30Seconds of Pictionary kunt spelen.
- Rachel Stoffelsen heeft enkele leuke en nuttige Kahoots gemaakt: Hoofdstuk 3 (havo/vwo)
- Nadia Khawalid van Davinci Leiden heeft een overzicht gemaakt van de kennis en vaardigheden die leerlingen moeten hebben om toetsen te maken, bij hoofdstuk 2 en 3.
- Een werkblad bij de film Layla M. is aangeleverd door college Marieke Spoelman: “De PO en de vragen gaan over de film Layla M, die ik met de klas gezien en besproken heb. Een aanrader, zeker in het licht van het concept Vorming! De film geeft veel stof tot nadenken en roept interessante gesprekken en discussies op. Hij is actueel, serieus, maar niet zwaar. ”
- Dankzij Rien Ploeg deze prachtige kijktip van MTV met Nederlandse ondertiteling (41 min.). Een jonge vrouw vermoedt dat haar internetdate een andere identiteit heeft. En dat klopt, maar er is een verrassing.
- In deze aflevering komen alle besproken onderdelen uit hoofdstuk 1, 2 en 3 t/m blz.55 (nature-nurture debat) kernachtig aan bod. De hoofdconcepten vorming en binding met de kernconcepten identiteit, socialisatie, cultuur (subcultuur/sociale ongelijkheid), ideologie, groepsvorming (socialisatoren, met name de rol van social media).
- De les heb ik opgebouwd rond de begrippen identiteit, enculturatie/acculturatie, socialisatie, nature-nurture, socialisatoren (micro-, meso- en macro niveau), sociale cohesie en samenhang met betrekking tot conflicterende identiteiten in relatie tot groepsvorming en binding. Nadruk ligt op de ontwikkeling van iemands persoonlijke identiteit binnen de specifieke wisselende contexten en perspectieven waaraan de kijker van deze aflevering expliciet en impliciet wordt blootgesteld.
- Deze aflevering past bij de gevoels- en belevingswereld van onze leerlingen, juist omdat zij zich zullen herkennen in het “plot” van deze aflevering. Voor deze aflevering is het lesdoel het herkennen van de conflicterende identiteiten in de persoon van Tony en het benoemen van de ontwikkelingen en achtergronden die aan deze identiteiten ten grondslag liggen.
- Een andere manier waarop Rien Ploeg meerwaarde in zijn lessen creëert, is via het tonen van o.a. vlogs en blogs, zoals Pizza Verdi. Daarmee kunnen begrippen worden herkend zoals vooroordeel, referentiekader, etcetera.
Op dit YouTube kanaal van Esther Wisse staan verschillende filmpjes die de theorie van maatschappijwetenschappen uitleggen. In dit filmpje over identiteit en socialisatie komt het nature-nurture debat aan bod.
Powerpoint(s)
mw-vwo-H03-versie1 door Gerlisa v.d. Heuvel met correcties door o.a. Jan Laan
Aansprekende filmpjes
- Gertruud Kruse wijst op een aansprekend filmpje van 9 minuten over enkele bijzonderheden van de Japanse cultuur. Tip: vanaf 4:30m kunt u de video even op pauze zetten en de leerlingen vragen om over een verklaring na te denken en daarna de video weer aan zetten. Zo’n filmpje levert hilariteit op, maar het leerrendement zit in een beschouwing en analyse.
Hoofdstuk 4
Lestips
- Nadia Khawalid van Davinci Leiden heeft een overzicht gemaakt van de kennis en vaardigheden die leerlingen moeten hebben om toetsen te maken, bij hoofdstuk 4 vwo.
Paradigma’s (vwo)
Een aantal docenten maatschappijwetenschappen volgden in april 2018 een workshop over de paradigma’s bij de Erasmus Universiteit. De promovendi waren enthousiast te zien dat en hoe de paradigma’s worden behandeld bij maatschappijwetenschappen. Collega Femke Boers maakte een PowerPoint die gebruikt kan worden bij lessen over de paradigma’s (vwo).
Hoofdstuk 5
Lestips
- Nadia Khawalid van Davinci Leiden heeft een overzicht gemaakt van de kennis en vaardigheden die leerlingen moeten hebben om toetsen te maken, bij hoofdstuk 5 vwo.
Hoofdstuk 6
Lestips
- Nadia Khawalid van Davinci Leiden heeft een overzicht gemaakt van de kennis en vaardigheden die leerlingen moeten hebben om toetsen te maken, bij hoofdstuk 6.
- Oefening over rationalisering, gemaakt door collega’s Audrey MacGillavry en Marcella van Dongen.
Activerende werkvorm h.5 t/m 10
Na hoofdstuk 4 kan het eerste deel van Marco Veldmans jager-verzamelaarsspel worden ingezet. Deze werd vanaf 2016 ontwikkeld m.b.v. een subsidie van het LOF en is daarom gratis beschikbaar voor elke docent MAW die de veranderingsprocessen op speelse wijze wil laten toepassen. Hoewel het los staat van de methode is het prima te gebruiken bij Seneca MW en ook eenvoudig aan te passen en uit te breiden.
Hoofdstuk 7
Lestips
- Collega Irene Bakker heeft een Socrative gemaakt bij hoofdstuk 1 t/m 7 vwo over de Coronacrisis en de begrippen en kernconcepten bij MAW.
- Nadia Khawalid van Davinci Leiden heeft een overzicht gemaakt van de kennis en vaardigheden die leerlingen moeten hebben om toetsen te maken, bij hoofdstuk 7.
Hoofdstuk 8
Geen lestips.
Hoofdstuk 9
Lestips
- Wouter van Berkhorst heeft een handig kwadrant gemaakt om een overzicht te krijgen van hoe de paradigma’s aankijken tegen de verschillende kernconcepten die in h6 t/m 9 besproken zijn.
Hoofdstuk 10
Powerpoints en prezi’s
- PPT Hoofdstuk 10 door Gerlisa van den Heuvel en Marco Veldman.
- PPT Hoofdstuk 10 door Ipek Bayrak.
Hoofdstuk 11
Lestips
- Artikel NRC met interview sociaal-psycholoog Jaquelien van Stekelenburg over drie klassieke thema’s bij protesten. En nog een diepgravender artikel.
- Podcast met dr. Peter Achterberg (socioloog), Rob de Wijk en Arend Jan Boekestijn over populisme waarbij ook het functionalisme-paradigma wordt aangehaald (populisme als uitlaatklep). Veel begrippen van maatschappijwetenschappen en veel gelach.
- Boek van Rob de Wijk over internationale verklaringen (globalisering) en het falen van de huidige elite (gezag) die leiden tot protesten in een groot deel van de wereld. Rob de Wijk redeneert vooral vanuit de realistische theorieën die het gedrag van staten verklaard, refereert naar de liberale theorieën maar gebruikt ook politiek-psychologisch en geschiedenis in zijn beschouwing en betoog.
Powerpoints en Prezi’s
- PowerPoint H.11 door Gerlisa van den Heuvel en Marco Veldman
- PowerPoint H.11 door Ipek Bayrak.
Hoofdstuk 12
Lestips
Marco Veldman heeft een schema met overzicht gemaakt van de verschillen van de drie besluitvormingsmodellen voor het vwo (de eerste twee zijn ook geschikt voor de havo). Met een uitlegvideo voor zijn eigen leerlingen die mogelijk nuttig is voor u en uw leerlingen. Dit is Marco’s eigen video met een ‘talking head’ (zonder hoofd) en niet een officiële van uitgeverij Seneca.
YouTube
Op dit YouTube kanaal van Esther Wisse staan verschillende filmpjes die de theorie van maatschappijwetenschappen uitleggen. In dit filmpje over identiteit en socialisatie komen de functies van socialisatie aan bod. Dit filmpje behandelt het kernconcept sociale ongelijkheid en legt het economisch, sociaal en cultureel kapitaal uit.
Powerpoint(s)
Hoofdstuk 13
Powerpoint(s)
mw-vwo-H13 Seneca door Jan LaanDownloadmw-vwo-H13-Seneca aanvulling door Marco VeldmanDownload
YouTube
Op dit YouTube kanaal van Esther Wisse staan verschillende filmpjes die de theorie van maatschappijwetenschappen uitleggen. Dit filmpje over sociale ongelijkheid behandelt onder andere positietoewijzing en -verwerving. In het filmpje over samenwerking komt collectieve actie aan bod.
Hoofdstuk 14
PowerPoint(s)
YouTube
Op dit YouTube kanaal van Esther Wisse staan verschillende filmpjes die de theorie van maatschappijwetenschappen uitleggen. In dit filmpje komen bijvoorbeeld sociale ongelijkheid, veranderingen in verhoudingen tussen mensen, het moderniseringsproces en de paradoxen daarvan aan bod. Dit filmpje over identiteit en socialisatie bespreekt sociale mobiliteit, sociale stratificatie en de meritocratie. Dit filmpje behandelt de kernconcepten macht, gezag en conflict, waarin de kenmerken van de staat en staatsvorming aan bod komen.
Hoofdstuk 15
PowerPoint(s)
Afstandtoets
Hieronder vindt u enkele nuttige bestanden om een afstandstoets te maken bij hoofdstuk 15 en 16 van Seneca MAW. Met dank aan Ron Dekker!
YouTube
Op dit YouTube kanaal van Esther Wisse staan verschillende filmpjes die de theorie van maatschappijwetenschappen uitleggen. Dit filmpje behandelt de kernconcepten macht, gezag en conflict. Daarin komen de paradigma’s over conflict aan bod, net als interdependentie, veranderingen in staten en conflicten. In dit filmpje over samenwerking worden de Verenigde Naties en het prisoner’s dilemma besproken.
Simulatiespelen
Seneca ontwikkelt simulatiespelen om te spelen in de les. Het zorgt voor variatie en leerlingen maken een onderwerp van dichterbij mee, waar ze veel van leren. Een van de spelen die ontwikkeld is, is het VN simulatiespel. Hierin spelen de leerlingen de rol van een land tijdens een klimaatconferentie: al meer dan 10 jaar een succes bij zowel havo als vwo! Op de Toetsenbank vindt u de bestanden om het spel te spelen.
Daarnaast is er de crisisgame, die ontworpen is voor vwo 6 leerlingen.
Voor de Amerikaanse verkiezingen van 2016 werd ook een spel ontwikkeld, waarin de leerlingen de verkiezingen naspelen.
Protestbewegingen
Zie voor achtergrondinformatie waarbij o.a. Rob de Wijk globalisering en de realistische theorieën aanhaalt, onze pagina over populisme.
Uitlegvideo vijf theorieën
Marco Veldman heeft voor zijn eigen leerlingen een uitlegvideo gemaakt met de vijf theorieën die het gedrag van staten verklaren. Deze video is niet officieel van de uitgeverij en op de bekende wijze maar mogelijk toch interessant voor u en uw leerlingen. Er is ook een Word document met een overzicht van de theorieën. Zie hieronder…
Hoofdstuk 16
Lestip
Collega Laura van Deventer heeft een nuttige kijktip bij § 16.1: Waarom piraterij in Somalië loont en hoe het werkt (Engelstalig maar makkelijk uitgelegd).
YouTube
Op dit YouTube kanaal van Esther Wisse staan verschillende filmpjes die de theorie van maatschappijwetenschappen uitleggen. In dit filmpje komt het kernconcept sociale ongelijkheid aan bod, met de drie soorten van sociale ongelijkheid, de paradigma’s en sociale ongelijkheid. Dit filmpje behandelt de kernconcepten macht, gezag en conflict. Daarbij komen ook de paradigma’s aan bod, net als het hoofdconcept verhouding en machtsbronnen. En in dit filmpje over samenwerking komen de samenwerkingsmodellen en multilaterale samenwerking uit hoofdstuk 16 aan bod.
CETA-verdrag
In deze podcast van Haagse Zaken over het CETA-verdrag komen zeer veel onderwerpen bij hoofdstuk 15 en 16 aan bod, zoals de voor- en tegenstanders van globalisering, het opgeven van soevereiniteit, de macht van multinationals, de werking van de Europese Unie, ideologische voorkeuren voor meer of minder internationale samenwerking, oppositie/coalitie, consensusmodel en diverse kernconcepten. Hoewel de podcast voor volwassenen is bedoeld, is deze voor enkele vwo6 leerlingen mogelijk ook interessant en geeft het u als docent veel informatie om dit beter te duiden.
Simulatiespelen
Seneca ontwikkelt simulatiespelen om te spelen in de les. Het zorgt voor variatie en leerlingen maken een onderwerp van dichterbij mee, waar ze veel van leren. Een van de spelen die ontwikkeld is, is het VN simulatiespel. Hierin spelen de leerlingen de rol van een land tijdens een klimaatconferentie: al meer dan 10 jaar een succes bij zowel havo als vwo! Op de Toetsenbank vindt u de bestanden om het spel te spelen. Hieronder vindt u een filmpje waarin het VN-simulatiespel voor vwo wordt uitgelegd. (De leerdoelen aan het begin van het filmen komen uit de maatschappijleer methode van Seneca).
Daarnaast kunt u een crisis game organiseren. Dan kunt u leerlingen een internationaal conflict laten bestuderen en deze na laten bootsen. Dit kan via het lesmateriaal van de Atlantische Commissie. Of u kunt informatie inwinnen over de (inmiddels door de actualiteit ingehaalde) crisis games over Syrie. Dat kan bij Marco Veldman.
Voor de Amerikaanse Verkiezingen van 2020 werd ook een spel ontwikkeld, waarin de leerlingen de verkiezingen naspelen via een bordspel en de regels van het Amerikaans kiesstelsel leren ervaren. Deze is te vinden op de Toetsenbank.